Gasbranders: ideaal voor camping-, outdoor- en sportavonturen
Gasbranders behoren tot de populairste kooktoestellen, omdat ze klein, licht en gemakkelijk te bedienen zijn. Je sluit ze aan op een gaspatroon gevuld met vloeibaar gas, waarna je het gas aansteekt en je je gerecht of drankje comfortabel op de vlam kunt verwarmen.
Gasbranders hebben veel voordelen:
- gemakkelijk te bedienen, gemakkelijk in te stellen en snel te gebruiken
- weinig lawaai of geurontwikkeling, en weinig restjes en dus weinig onderhoud
- compact van formaat en gemakkelijk te ontsteken (met een lucifer/aansteker of je eigen piëzo-ontsteking
- goede verhouding tussen calorische waarde en gewicht
- geschikte gaspatronen zijn nu in veel landen verkrijgbaar in supermarkten, winkels of bouwmarkten
- Gas brandt zelfs bij lage zuurstofconcentraties, dus zelfs op grote hoogte.
Belangrijke nadelen van gasbranders:
- De prestaties nemen af bij lage temperaturen.
- Niet alle gebieden hebben het juiste gaspatroon voor elke brander.
Daarom is het des te belangrijker te weten, welk type gaspatroon met welk bevestigingssysteem of ventiel je nodig hebt. Daarover lees je verderop in de tekst meer. Enkele van de bekendste leveranciers van gasbranders zijn MSR, Optimus, Primus, LACD, Edelrid en Robens.
Spiritusbranders en stormbranders voor wereldwijd gebruik
Spiritusbranders zijn net zo interessant voor beginnende buitensporters als voor ervaren avonturiers, omdat ze:
- licht, robuust en onderhoudsarm zijn (hebben vrijwel geen slijtageonderdelen)
- het mogelijk maken om overal goedkoop geschikte brandstof (bijvoorbeeld spiritus) te krijgen, want dat is in bijna elke supermarkt of winkel op de hoek te vinden tussen de schoonmaakproducten
- een eenvoudig werkingsprincipe hebben, waarbij je de brandstof in een reservoir doet en aansteekt, waarna de pan of ketel die erop staat, wordt verwarmd
De goedkope en gemakkelijk verkrijgbare spiritus heeft als nadeel dat hij een relatief lage calorische waarde heeft, lichte roetvorming geeft en bovendien nog minder efficiënt is bij lage temperaturen of in ijle lucht.
Een speciale variant van het spiritusbrander met extra windbescherming is de stormbrander. Vooral de Trangia-storm-cookers zijn al tientallen jaren een populaire metgezel voor alle kampeerders en trekkers als duurzame en ruimtebesparende kooktoestellen. Naast Trangia-spiritusbranders en -stormbranders biedt bijvoorbeeld ook Tatonka spiritusbranders van hoge kwaliteit.
Benzinebranders en multi-fuel-branders als expeditiegenoten
Benzinebranders werken met benzine van tankstations, gezuiverde benzine of wasbenzine en bestaan meestal uit een navulbare brandstoffles en een branderkop, waarbij de vloeibare brandstof eerst onder druk moet worden gezet voor verbranding. Vanwege hun positieve eigenschappen worden ze vaak gebruikt bij trekking- of fietsexpedities, vooral in afgelegen gebieden. Dat komt omdat ze, in tegenstelling tot gas- en spiritusbranders, ook in de kou en op grote hoogte werken, zonder merkbaar prestatieverlies. Bovendien is benzine echt overal ter wereld verkrijgbaar.
Benzinebranders hebben echter ook een aantal mogelijke nadelen:
- zijn meestal iets duurder in aanschaf en minder handig in gebruik
- vereisen regelmatige reiniging en onderhoud, vanwege residuen
- zijn relatief luidruchtiger en stinkender
Multi-fuel-branders zijn qua ontwerp vrijwel identiek aan benzinebranders, maar kunnen ook petroleum, kerosine, diesel respectievelijk stookolie of zelfs vloeibaar gas verbranden, via speciale mondstukken. Ook hier hebben de grote leveranciers MSR, Primus en Edelrid enkele geschikte modellen in hun assortiment.
Van de juiste patroon tot het juiste firesteel
Meestal wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten gaspatronen - (1.) prikblikjes en (2.) ventielpatronen - waarbij de laatste verder worden onderverdeeld in inschroefbare ventielpatronen en bajonetpatronen en, ondanks uniforme schroefdraadnormen, afhankelijk zijn van de specificaties van de afzonderlijke fabrikanten.
- Het prikblikje heeft geen ventiel en wordt door een hol buisje doorboord als de brander erop wordt opgezet. Dit type gaspatroon wordt door veel fabrikanten aangeboden en is dus gemakkelijk en goedkoop te vinden. Je kunt de patroon echter pas verwijderen, als de patroon helemaal leeg is en kan langzaam leeg raken, zelfs als je het goed hebt opgeslagen.
- Het ventielpatroon heeft altijd een ventiel en kan dus elke keer weer zowel gedemonteerd als apart verpakt worden. Bij het inschroefbare ventielpatroon wordt het kooktoestel op een 7/16" - 28 UNEF-schroefdraad geschroefd, zodat het ventiel zich alleen opent als er iets op de aansluiting wordt geschroefd. Dit type patroon wordt bijvoorbeeld gebruikt door Primus, en komt vooral voor in Midden-Europa en Scandinavië. De patroon met bajonetventiel komt minder vaak voor en heeft een hefboom in plaats van een schroefdraad, waarmee je de brander vastzet.
Bij vloeibaar gas gaat het meestal om butaan of een mengsel van butaan en isobutaan of propaan. Om de efficiëntie verder te verhogen of het gebruik van de verschillende kooktoestellen te vereenvoudigen, bieden sommige fabrikanten direct complete kooksets aan met potten en patronen die in elkaar passen, of zelfs speciale windschermen. Natuurlijk kun je in onze winkel ook het bijbehorende kookgerei en bestek vinden. Sommige kleinere bedrijven zoals Gerber, Light my Fire, Zippo of Wildo bieden ook handige vuurstarters, tondelhout, firesteels of aanstekers aan.