Zelf een fietsinspectie uitvoeren - stapsgewijze instructies & geschikte uitrusting

De meest voorkomende mankementen herkennen en vervolgens de fiets repareren is geen kunst met een goede fietsinspectiehandleiding en het juiste gereedschap, en je kunt ook veel kosten besparen op de inspectie.  
In onze themawereld vind je beide, maar ook reserve- en slijtageonderdelen voor veel gangbare mountainbikes, racefietsen en e-bikes. En om calamiteiten te voorkomen, ondersteunen we je bij het onderhoud van je fiets met speciale producten voor fietsreiniging, materiaalonderhoud en smering.  
Net als bij auto's wordt er onderscheid gemaakt tussen kleine inspecties, bijvoorbeeld na lange tochten, en grote inspecties. Deze laatste moeten minstens om de zes maanden worden uitgevoerd of, in onze ervaring, elke 3.000 km.    
De volgende onderhouds-checklist voor moderne fietsen - gebaseerd op onze ervaring - is al behoorlijk uitgebreid, maar vervangt niet het werk, de ervaring en het gereedschap van een professionele werkplaats voor grotere of meer specifieke defecten aan e-bikes of fully's.

Wij raden aan om een montagestandaard te gebruiken als optimale basis voor de bike-check thuis. Voorlopig kun je je fiets ook tegen een muur laten leunen of op een matje op de niet-aandrijfkant neerleggen.

Een fietsinspectie is pas echt leuk aan een schone bike. Dus vooral na veel regenachtige ritten of in de lente: verwijder eerst de modderkorst afkomstig van de trails en het strooizout afkomstig van het winterse wegdek! Maar denk, voordat je begint, aan het milieu: parkeerplaatsen of verharde achtertuinen met afwatering zijn bijzonder aan te raden voor een duurzame fietsreiniging. Grove vuilresten kun je eenvoudig verwijderen met water en een spons. Hardnekkige resten kun je inweken in speciale, meestal biologisch afbreekbare fietsreiniger en vervolgens afspoelen met water.

Je kunt ook een tuinslang of een speciaal reinigingsapparaat gebruiken. Zet de sproeikop echter op sproeien en richt deze nooit rechtstreeks op de lagers of, in het geval van e-bike-onderhoud, op de elektronica of de accu.

Springen je optisch al problemen in het oog, moet je daar speciaal op letten in het volgende.

Vuil en een gebrek aan glans kun je snel verwijderen met onderhoudsproducten zoals lakreiniger en polijstmiddel.    
Er zijn ook geschikte onderhoudsproducten tegen oppervlakkige corrosie.
Als er echter sprake is van diepere roest, scheuren of vervorming, moet je het frame en de vork vervangen of dringend naar een gespecialiseerde werkplaats gaan, aangezien dit veiligheidsrelevante onderdelen zijn.    
De verende vork en schokdemper moeten soepel in- en uitveren en mogen geen olie lekken.

Als alles visueel in orde is (geen ernstige corrosie of scheuren), controleer dan de speling van de balhoofdset (stuurlager). Trek hiervoor met één hand aan de voorrem en houd met de andere hand de balhoofdset vast. Bij moderne Ahead-systemen gebruik je een 5-mm-binnenzeskantsleutel of -momentsleutel om de balhoofdset af te stellen en te controleren of alle bout- of klemverbindingen - stuur- en vorkschacht - goed vastzitten. Bij carbon onderdelen kun je het beste vooraf de carbon montagepasta vernieuwen.    
Als je fiets een recht stuur heeft, bijvoorbeeld bij MTB en trekking-bikes, moet je de handvatten ook vastzetten, voor maximale veiligheid en controle - lock-on-handvatten kun je vastschroeven, normale kun je alternatief vastzetten met haarlak.    
Op fietsen met een dropbar (racefietsen, gravel-bikes, enzovoort) ziet een intact stuurlint er niet alleen chic uit, maar biedt het ook grip en isolatie tegen de kou.    
Tip: vergeet niet om de bel te testen of eventueel bij te stellen voor je aan het wegverkeer deelneemt.

Net als bij de cockpit: is optisch alles in orde, kun je de schroefverbinding aan het zadel controleren met een binnenzeskantsleutel of momentsleutel en indien nodig aandraaien.   De zadelpenklem moet ook goed vastzitten, maar we raden je aan om vooraf het vet of de montagepasta tussen zadelpen en zadelbuis te vernieuwen.    
Verder moet bij een meerdelige zadelpen het bovenstuk stevig aan de schacht bevestigd zijn, en het zadel controleer je op scheurtjes in de bovenkant, de polstering en de bekleding en op een stevige verbinding met het frame.    
Controleer verende en in hoogte verstelbare zadelpennen (dropper-posts) op een soepele, geruisloze werking en eventuele olielekkage. Als de zadelpen lekt of uitdroogt, raden we aan deze te laten nakijken door een gespecialiseerde werkplaats.    
Als je je dropper-post helemaal niet kunt activeren, vind je verdere nuttige tips onder: Kabels en leidingen.

De banden zijn een bijzonder belangrijk aspect voor het rijgedrag van de fiets. Als ze versleten, poreus, gescheurd of zo lek zijn, dat je de binnenband kunt zien, moet je ze dringend vervangen door nieuwe. Als je tubeless-banden gebruikt, bijvoorbeeld op een MTB, moet je ook het afdichtmiddel vervangen, zodat het bij een lek goed afdicht. Tot slot moet je de bandenspanning controleren.   
Controleer vervolgens de wielen, ze moeten goed vastzitten en goed uitgelijnd zijn. Als iets wiebelt ondanks dat het stevig vastzit, hebben de naaflagers waarschijnlijk speling. Draai vervolgens gerust aan het wiel om te zien of alles soepel loopt. Controleer tot slot de velgen op vervormingen.

Hoor je vreemde geluiden uit de crank komen of lijkt het crankgedeelte wiebelig en sponzig bij het trappen? Controleer in dat geval de zogenaamde trapasspeling en de schroefverbinding van de crank-armen en pedalen. Als het, zelfs zonder speling, bij elke omwenteling nog steeds klinkt als een notenkraker, kan het helpen om de crank te demonteren met passend gereedschap en alle contactpunten in te vetten.

Als op dit gebied alles in orde is, zijn de kettingbladen en cassette aan de beurt. Glimlachen tanden je toe, die meer op haaientanden lijken of zelfs ontbreken, moeten de aandrijfonderdelen worden vervangen. Een even belangrijke schakel in het aandrijfsysteem is de fietsketting. Controleer eerst met een kettingmeter of hij versleten is. Hij moet ook op spanning staan, uitwendig compleet en intact zijn, schoon en roestvrij zijn. En voor tussen de schakels geldt: als je ze niet smeert, verlies je. Smeer ze in met olie of met een droog smeermiddel.   
Tip voor de e-bike-inspectie: controleer regelmatig het laadniveau van je accu: deze mag niet onder de 30% komen.

Voor de best mogelijke prestaties moet ook hier alles soepel lopen. Test het schakelwerk door alle versnellingscombinaties uit te proberen met de shifter. Het moet soepel en zonder sprongen verlopen. Controleer of de achterderailleur en de voorderailleur goed zijn uitgelijnd. Is dit niet het geval, kan de derailleurpad vervormd zijn.

Controleer eerst of de remmen aanwezig zijn en stevig vastgeschroefd zitten. De remblokjes en remschijven moeten ook voldoende dik zijn. Als je beide remhendels, na de fiets kort naar voren te hebben geduwd, stevig vasthoudt, kun je ook zien of je stoppers in principe functioneren. Een stevig drukpunt moet duidelijk merkbaar zijn.  En hoe zit het met de kabels en leidingen? Dat komt hierna.

De bikes van tegenwoordig hebben vaak kabels en leidingen binnen het remsysteem - als het niet draadloos of elektrisch is. Als je zadel in hoogte verstelbaar is, is er waarschijnlijk ook een kabel die naar de zadelpen leidt.    
Of het nu gaat om hydraulische leidingen, mechanische leidingen of kabels, controleer alle varianten op knikken, scheuren of lekken. Mechanische kabels en hydraulische leidingen moeten gemakkelijk te bedienen zijn.

Werkende verlichting is onmisbaar om zichtbaar te zijn en zelf zicht te hebben in het donkere seizoen en is verplicht voor deelname aan het wegverkeer. Controleer eerst of je fiets een goed vastzittend voor- en achterlicht heeft. Als je geen licht krijgt na het inschakelen van de verlichting of, in het geval van dynamolampen, na het draaien van het voorwiel, controleer dan de kabelgeleiding of de laadstatus van de batterijen. Verplicht zijn verder ook nog witte of gele reflectoren op de wielen of velgen en een rode reflector achteraan.

Als je fiets een bagagedrager heeft, mag die niet aan het laatste boutje hangen, maar moet hij goed vastzitten. De spatborden mogen ook niet op een zeef lijken en moeten stevig bevestigd zijn. Als je er nog geen hebt, raden we ze je sterk aan, tegen nattigheid en wegdek-make-up. Vergeet tot slot de zijstandaard niet. Test of hij goed past en goed functioneert.

• Bike beauty - je fiets reinigen met een complete wasbeurt vermindert slijtage en ondersteunt de verzorging van het materiaal.
• Grip is alles - vervang banden met versleten profiel of zijwanden tijdig voor langdurig lekvrij plezier.
• Betrouwbare remmen - controleer de soepele werking, de dikte van de remblokjes en, indien aanwezig, de dikte van de remschijven voor en achter.  Alles moet ook goed vastzitten.
• Goed gesmeerd - smeer bewegende delen in met olie en vet voor minder slijtage. Dit geldt vooral voor de ketting, maar kan ook nodig zijn voor de trapas, de balhoofdset en de verende delen.
• Verlichting die voldoet aan de wettelijke regels voor voor- en achterlichten met oplaadbare batterijen of dynamo, en reflectoren zijn elementair om te zien en gezien te worden.
• Spatborden tegen vocht - met de gemakkelijk achteraf te monteren spatborden (insteekbaar) kun je jezelf beschermen tegen het weer en sociaal zijn tegenover je medefietsers.
• Intacte handvatten of stuurlint - deze onderdelen zijn belangrijk voor maximale controle.

Als alles gecontroleerd, onderhouden en gerepareerd is, maak dan een testrit. Het beste is, om de basis- en veiligheidsrelevante functies te testen, zoals sturen, remmen, versnellingen en, indien aanwezig, het verlichtingssysteem. Als alles in orde is en er geen vervelende of ongebruikelijke geluiden zijn, feliciteren we je met een geslaagde inspectie!