Wat is een kettingpons?
De kettingpons is een stuk gereedschap waarmee je de fietsketting kunt demonteren. De kettingpons werkt op de schakels en opent ze net genoeg, om de beschadigde schakels te kunnen verwijderen. Zodra je de schakels hebt vervangen, sluit het gereedschap ze weer en geeft de ketting de samenhang die hij nodig heeft om efficiënt te blijven lopen.
Je kunt de kettingpons ook gebruiken als je schakels wilt toevoegen of verwijderen in de ketting van racefietsen en mountainbikes. Dit is vaak het geval bij de wissel naar een groter of kleiner kettingblad. Een groter kettingblad vereist bijvoorbeeld een langere ketting.
De kettingpons werkt op de pen, de verbinding tussen de kettingschakels. Hij heeft de vorm van een vlinder en vereist een draaiende beweging die met de hand kan worden uitgevoerd. Dit gebaar maakt de plaatjes los waaruit de schakel bestaat, zodat de schakel vrij komt en vervangen of van nieuwe elementen voorzien kan worden.
Soorten kettingsponsen
Er zijn verschillende modellen kettingponsen. Ze worden onderscheiden op basis van hun beoogde gebruik.
Een van deze modellen is een draagbaar kettinggereedschap, dat je kunt gebruiken bij een ongeluk. Je moet er voorzichtig mee zijn, omdat ze meestal de normen van de fabrikant volgen en mogelijk niet volledig compatibel zijn met de ketting van je fiets. Let op de specificaties van de afzonderlijke kettingponsen, vooral de snelheden.
Professionele kettingponsen daarentegen zijn ideaal voor in de werkplaats en voor het onderhoud van je fiets. Ze kunnen meestal universeel worden gebruikt en zijn er in twee vormen, die verschillend effectief zijn.
Er zijn eenvoudige, T-vormige kettingponsen, die lijken op een slijpmachine en hoewel ze nog steeds populair zijn, technologisch minder geavanceerd zijn. De belangrijkste reden hiervoor is, dat ze een bepaalde mate van ervaring vereisen om ze te kunnen gebruiken, vooral als het gaat om het verwijderen van de pennen uit de ketting, omdat deze beschadigd kunnen raken door te veel druk en de ketting daarna niet meer gesloten kan worden.
Geavanceerde modellen van kettingponsen doen denken aan tangen. Ze zijn al uitgerust met inkepingen in de vorm van de kettingschakel, die het "knippen" vergemakkelijken. De druk wordt beter gecontroleerd en het hele proces is over het algemeen eenvoudiger.
Beide modellen zijn gemaakt met de consument in gedachten, want ze hebben bijvoorbeeld ergonomische handgrepen die het hanteren van de schakels vergemakkelijken en extra veiligheid bieden voor een activiteit die, hoewel het niet ingewikkeld zou moeten zijn, soms een moeilijke taak kan zijn, afhankelijk van de context van de reparatie (denk aan een noodreparatie in de regen).
Hoe gebruik je een kettingpons?
Kettingen hebben de neiging om vooral bij de schakels te breken en daarom werkt de kettingponsmachine daarop. Het idee is, om de ketting ter plaatse te repareren, zonder hem helemaal uit elkaar te hoeven halen. Het eerste advies is dus, om de fiets te stabiliseren, zodat hij niet beweegt tijdens de reparatie.
Veel professionele kettingponsen worden geleverd met een afstandhouder voor de ketting. Dit kleine stukje houdt de schakels voor en achter de te vervangen schakel bij elkaar. Het zorgt voor een soort file in de ketting, zodat je de beschadigde delen kunt vervangen zonder dat het hele ding uit elkaar valt. De afstandhouder heeft weinig geheimzinnigs, het is een piepklein stukje dat dezelfde contouren heeft als een schakel en er dus perfect tussen past. Moderne modellen kettingponsen bieden alternatieven voor de afstandhouder, zoals een behuizing die voorkomt dat de schakels voortdurend wegglijden bij het verwisselen.
Als je de kettingschakel eenmaal onder controle hebt, kun je in elk geval met de schakels werken. Steek de schakel die je verwijdert in de kettingpons, precies in de inkepingen die als geleiders dienen.
Als je beschadigde schakels verwijdert, kun je twee brede of twee smalle schakels overhouden. Hoe hard je het ook probeert, ze passen niet in elkaar. De oplossing is de Quick Link, een onderdeel met een speciale boring, die deze incompatibiliteiten moeiteloos compenseert. Maak er een gewoonte van om een paar Quick Links bij je te hebben, want je weet nooit wanneer je ze nodig hebt, en volg vooral de instructies op het oppervlak van de Quick Link. Meestal geeft een pijl aan in welke richting de Quick Link moet worden geplaatst om compatibel te zijn met de cassette.
Het gebruik van de kettingpons is relatief eenvoudig. Om te oefenen kun je een oude ketting gebruiken om te zien hoe het werkt en hoe de pinnen, rollers en pennen zich gedragen als je de ketting uit elkaar haalt. De grootste uitdaging is om hem buitenshuis te gebruiken. Het is anders om je fiets in de rust van je eigen huis te repareren dan om buiten onder druk te staan en te weten dat je medefietsers staan te wachten tot je klaar bent.
Wanneer gebruik je een kettinpons?
De kettingpons gebruik je als er geen andere oplossing is, als de ketting of een van de onderdelen vervangen moet worden. Daar zijn veel redenen voor, van het geleidelijk verslechteren van de schakels en pennen tot het breken van sommige schakels door de belasting van het fietsen.
De fietsketting heeft voortdurend onderhoud nodig en er moet vooral aandacht worden besteed aan het vuil dat zich bij elke rit ophoopt. Dit vuil tast namelijk de tanden van de kettingbladen en tandwielen aan. Vergeet niet, dat een goede ketting de levensduur van andere onderdelen, die in verhouding duurder zijn, kan verlengen. Daarom is de kettingpons zeer effectief bij het reinigen van de ketting, omdat je er alle schakels mee kunt verwijderen die verroest zijn of onder de opgedroogde modder zitten.