Gravel-sturen - je gravel-bike stevig in de hand op elk terrein

Zo snel mogelijk van de weg af. De fascinatie voor gravel-fietsen is, dat je het asfalt en dus ook het autoverkeer van het ene op het andere moment achter je kunt laten en veel beter kunt ontspannen in de natuur. Maar off-road-rijden brengt ook uitdagingen met zich mee: onverharde wegen en paden zijn niet alleen hobbeliger, maar vaak ook veel gladder dan klassieke, verharde routes. Daardoor is een rit op een gravel-fiets veel veeleisender dan bijvoorbeeld een tocht op een racefiets. Dit geldt evenzeer voor de fietser als voor de fietsonderdelen. 
Enige verlichting kan echter een speciaal gravel-stuur bieden.

Gravel-sturen zijn een van de belangrijkste kenmerken van gravel-bikes, die je verder kunt herkennen aan hun brede gravel-banden. Op het eerste gezicht lijken gravel-fietssturen op klassieke racefietssturen: ze hebben de typische beugelvorm van racefietsen (in het Engels ook drop of valstangvorm dropbar genoemd), die ervoor zorgt dat een gravel-bike op het eerste gezicht op een sportfiets lijkt. Bij nadere beschouwing blijkt echter al snel, dat gravel-fietssturen en racefietssturen op tal van punten verschillen.

Een gravel-stuur is in principe een gewoon racefietsstuur dat op een paar wezenlijke punten van een klassieke racefiets-dropbar verschilt: ten eerste is het gravel-stuur meestal breder en daarmee vaak comfortabeler. Ten tweede heb je, door de grotere hefboomwerking door het extra brede stuur, meer controle over je gravel-bike. Deze twee punten alleen al pleiten ervoor, om een specifiek gravel-stuur te gebruiken op een off-road-racefiets.

Maar er zijn nog meer redenen, waarom het zinvol is om te investeren in cockpit-onderdelen zoals een gravel-stuur. Terwijl racefietssturen vooral zijn ontworpen met het oog op een betere aerodynamica, gaat het bij gravel-sturen om het evenwicht tussen comfort en controle. Daarom is een gravel-stuur niet alleen breder, maar heeft ook minder drop, als je het diepste deel van het stuur nader bekijkt. 
Maar dat is nog niet alles: terwijl een racefietsstuur recht naar beneden buigt en de onderste stuurpositie dezelfde greepbreedte heeft als de remgreeppositie, is dat bij een gravel-fietsstuur anders. Gravel-sturen worden in de drop meestal breder, zodat je je armen nog verder uit elkaar kunt houden in de onderste stuurgreep. Dit kenmerk heet een "flare" en wordt vaak aangegeven met een hoekmeting. Dit is praktisch, omdat een bredere greep voor meer hefboomwerking zorgt, en dus meer controle geeft. Vooral op echt hobbelige grindwegen is dit meer dan voordelig.

• Stuurbreedte: Gravel-sturen zijn meestal breder dan racefietssturen. De reden hiervoor is, dat een bredere grip een betere controle mogelijk maakt.
• Aerodynamica: Gravel-sturen hoeven vanwege de lagere snelheden niet zo aerodynamisch te zijn als racefietssturen. Daarom zijn er maar weinig gravel-modellen met een aerodynamisch bovenstuur.
• Drop: De drop is bij gravel-sturen veel lager dan bij racefietssturen. De redenen hiervoor zijn het hogere comfort en de betere controle op het terrein.
• Flare: Terwijl racefietssturen vaak recht naar beneden "droppen", neemt de breedte van een gravel-stuur toe in de onderste stuurpositie. Ook hier is de reden een betere controle. Een ander voordeel: je kunt brede of cilindervormige stuurtassen gemakkelijker monteren op sturen met een grotere flare.
• Reikwijdte: De reikwijdte beschrijft, hoe ver een stuur naar voren steekt. Gravel-sturen hebben meestal een kortere reikwijdte dan racefietssturen. De gestrekte rijpositie is op een gravel-bike niet zo belangrijk als op een road-bike.
• Backsweep: Ook typisch voor gravel-sturen is een minimale backsweep. Hiermee bedoelt men de achterwaartse buiging van het bovenste stuurdeel, die ervoor zorgt dat je wat rechter en comfortabeler op de fiets zit.
• Comfort: In het algemeen zijn gravel-sturen zo ontworpen, dat ze veel comfortabeler zijn dan racefietssturen.

Zoals bij alle fietsonderdelen zijn er ook verschillende modellen gravel-sturen. Om het je gemakkelijker te maken het juiste gravel-fietsstuur te kiezen, hebben we hieronder de belangrijkste soorten gravel-sturen op een rijtje gezet. Allereerst: bij BIKE24 vind je een ruim aanbod aan soorten gravel-sturen.

• Gravel-racestuur: Het gravel-racestuur lijkt het meest op het klassieke racefietsstuur. Het is vooral ontworpen voor gravel-rijders die met hun gravel-fiets vaak op de weg rijden. Het heeft de typische kenmerken van een gravel-stuur, maar ze zijn niet zo uitgesproken als bij een klassiek gravel-stuur.
• Klassiek gravel-stuur: Het klassieke gravel-stuur is ontworpen voor gravel-rijders die hun fiets voornamelijk off-road rijden. Door zijn bredere vorm en de platte, brede drops (flared drops) biedt het meer comfort en controle dan een klassiek racefietsstuur. Het heeft ook alle typische kenmerken van een gravel-stuur zoals hierboven beschreven.
• Bikepacking-stuur: Bikepacking-sturen zijn verkrijgbaar als dropbar en als flatbar. Welke constructie je ook gebruikt: de belangrijkste kenmerken van een gravel-stuur voor bikepacking zijn een hoog niveau van comfort en een goed fietsgedrag. Het is ook van belang, dat het stuur breed genoeg is en voldoende ruimte biedt om er een grote of cilindervormige stuurtas aan vast te maken.
• Flat-bar gravel-stuur: Kan ik ook een recht stuur op mijn gravelfiets monteren? Deze vraag wordt vaak gesteld, omdat het toch juist de dropbar en de banden zijn, die het opvallendste verschil zijn tussen een gravel-bike en een mountainbike. In het recente verleden zijn echter steeds meer fabrikanten gravel-fietsen gaan aanbieden met een recht stuur. Daar zijn verschillende redenen voor: forenzen geven vaak de voorkeur aan een recht stuur. En voor extreme bikepacking-tochten op ruig terrein is een recht stuur soms de betere keuze. Je kunt er immers bredere stuurtassen op bevestigen, omdat je niet wordt beperkt door de breedte van het stuur.

Wil je een gravel-stuur kopen? Mooi zo! Maar voordat je daadwerkelijk een model kiest, moet je de volgende punten in overweging nemen:

• Compatibiliteit: In de meeste gevallen heeft een gravel-stuur een stuurdiameter van 31,8 mm. Controleer voordat je het stuur koopt, of het echt op je fiets past.
• Stuurbreedte: Gravel-sturen zijn meestal breder dan conventionele racefietssturen. Je kunt de breedte het beste kiezen op basis van je lengte en het beoogde gebruik: hoe langer je bent, hoe breder het stuur kan zijn. Idealiter moet de breedte van het gravel-stuur overeenkomen met je schouderbreedte bij je favoriete greeppositie. Afhankelijk van het beoogde gebruik (racen of toeren) kun je ook een smallere of bredere maat kiezen.
• Stuurvorm: Wil je een gravel-stuur met een grote flare? Wil je dat je gravel-stuur een backsweep heeft? Zo ja, hoe groot moet die dan zijn? En hoeveel drop wil je hebben? Al deze vragen moet je beantwoorden voordat je een nieuw gravel-stuur koopt. Bij BIKE24 geven we je voor het gemak altijd de afmetingen van de verschillende gravel-sturen in de respectievelijke productbeschrijvingen.
• Materiaal: Moet het een carbon stuur zijn of liever een aluminium stuur? Ook het antwoord op deze vraag is belangrijk. Carbon sturen zijn meestal lichter dan aluminium sturen. Ze buigen ook meer, wat meer comfort belooft. Tegelijkertijd is een aluminium stuur robuuster en ook minder gevoelig voor het aanbrengen van zwaar gewicht of extra uitrusting zoals verlichting. Voor sportieve rijders is een gravel-stuur van carbon daarom geschikter, terwijl bikepackers beter af zijn met een aluminium stuur.

Nu weet je alles wat je weten moet, om een nieuw gravel-stuur te kopen. Kort gezegd combineren gravel-sturen het ontwerp van een racefietsstuur met enkele eigenschappen die eerder aan mountainbike-sturen werden toegeschreven: ze bieden zowel de controle van een mountainbike-stuur als de aerodynamica van een racefietsstuur. Bovendien bieden ze meer comfort dan klassieke racefietssturen en zijn daarom ideaal voor langere off-road-tochten. Dus als je een gravel-fiets bezit en die nog geschikter wilt maken voor je gravel-ritten, dan is een speciaal gravel-fietsstuur beslist de juiste keuze.